Shkruar nga Xhavit Haliti

Këto ditë në Talin të Estonisë u mbajt sesioni pranveror i Asamblesë Parlamentare të NATO-s. Këtë vit në këto punime mori pjesë edhe një delegacion i Kuvendit të Republikës së Kosovës falë një ftese të “jashtëzakonshme” ad-hoc nga Asambleja Parlamentare të NATO-s, drejtuar kryetarit të Kuvendit të Kosovës.

Ftesa, në bazë të së cilës një delegacion i përbërë nga dy anëtarë të Kuvendit u bë pjesëmarrës në këtë sesion, u cilësua e “jashtëzakonshme”, sepse sipas një vendimi të Komisionit të Përhershëm të Asamblesë Parlamentare të NATO-s, në seancat pranverore marrin pjesë vetëm vendet anëtare dhe të asociuara me të. Kosova, aktualisht, nuk është shtet as anëtar dhe as i asocuar.

Cilësimi i “jashtëzakonshëm” i kësaj ftese nuk është dhe nuk mund të konsiderohet një lajthitje, sepse është qartësisht një dukuri politiko-ushtarake, me dimension dominues ndërkombëtar.

Arrij në përfundimin se ftesa e “jashtëzakonshme” e NATO-s drejtuar Kuvendit të Kosovës nuk ka qenë absolutisht e rastësishme, sepse pas kësaj ftese, të bërë në shkurt, delegacioni i Kuvendit të Kosovës në AP të NATO-s mori pjesë dhe foli në samitin e vendeve të Evropës Juglindore, i cili u mbajt në Tiranë, në fillim të muajit maj.

Pas këtij samiti u mblodh në Çikago samiti më i madh i NATO-s, në të cilin u deklarua botërisht shtimi i forcave të NATO-s në Kosovë, si dhe u bë i ditur shkurtimi me 25 për qind i strukturave të EULEX-it.

Sesioni pranveror i Asamblesë Parlamentare të NATO-s, i mbajtur vetëm pak ditë më pas nga ai në Çikago, në të cilin u mblodhën së bashku përfaqësues të lartë nga 60 vende dhe organizata ndërkombëtare, u zhvillua nën frymën orientuese të tij. Nuk mund të lë pa përmendur disa nga idetë e shfaqura në përfundim të këtij sesioni të cilat u mirëpritën nga të gjithë përfaqësuesit e shteteve pjesëmarrëse.

Do përpiqem të rikujtoj disa përfundime për hir të lidhjes me Kosovën dhe rajonin tonë.

Sekretarja e shtetit, znj. Klinton, u shpreh se “samiti i 25-të i NATO-s duhet të jetë samiti i fundit jozgjerues”. Trajtimi në këtë samit, në kuadër të pikës së tretë të tij, në atë të zgjerimit të numrit të partnerëve të NATO-s, në mënyrë të posaçme të situatës në Ballkanin Perëndimor dhe trajtimi i përveçëm i çdo vendi të rajonit.

U përsërit ftesa e bërë në samitin e Bukureshtit në 2008-n për ish-Republikën Jugosllave të Maqedonisë, u vunë në dukje përparimet e Malit të Zi në realizimin e reformave politike, ekonomike dhe ushtarake, u evidentuan pozivitetet në rrugën e progresit të Bosnjë-Hercegovinës për aspiratën e saj për anëtarësim të pritshëm në NATO.

Në këto parashikime për vendet e Ballkanit Perëndimor nuk mund të mos vihet re diferenca dhe ndërthurja e vlerësimeve të bëra për dy shtetet e tjera të rajonit, për Kosovën dhe Serbinë.

- Për Kosovën, Aleanca ripërsëriti mbështetjen e plotë për KFOR-in për ta vazhduar mbështetjen për krijimin e një ambienti të sigurt paqeje dhe bashkëjetese.

- Për Serbinë, NATO mirëpriti ecurinë pozitive të progresit të deritanishëm proevropian.

- Të dy shteteve, Serbisë dhe Kosovës, iu bë thirrje nxitëse dhe inkurajuese për dialog dhe bashkëpunim në interes të paqes së qëndrueshme, stabilitetit dhe sigurisë në rajon.

Mesazhi që u drejtohet vendeve të Ballkanit nga NATO, si në Çikago ashtu dhe në Talin, është i qartë: implementim reformash, zgjidhje e konflikteve të brendshme shtetërore dhe me fqinjët, që synojnë për të kontribuar konkretisht në sigurinë rajonale dhe më gjerë. Në mbyllje të këtij shkrimi dua të vë në dukje papajtueshmërinë në përqasjen që iu bë Kosovës në raport me Serbinë në përafërsinë në anëtarësimin në NATO.

Në këtë raport nuk jemi të barasvlerësueshëm sepse: së pari, Kosova fitoi lirinë nga Serbia me ndihmën e fuqishme dhe të drejtpërdrejtë të NATO-s; së dyti, forcat e NATO-s vazhdojnë të jenë të pranishme, vepruese, madje dhe në shtim në mbështetje të konsolidimit të shtetit dhe të sigurisë së stabilitetit në Kosovë dhe rajon; së treti, historikisht dhe ndërkombëtarisht në përkatësi të të kontributeve Kosova dhe Serbia nuk mund të jenë të barabartë. Pas shembjes së sistemit kolonial botëror, Kosova kolonia paradoksale e vetme dhe e fundit në Evropë, vihet apo trajtohet pa dashur në ekuivalencë me Serbinë.

Megjithatë, respektoj dhe vlerësoj kontributin e NATO-s për arritjen dhe ekzistencën e Republikës së Kosovës. Falënderoj institucionet dhe strukturat e saj për vlerësimin dhe trajtimin formal të shtetit të Kosovës. Vlerësoj dhe falënderoj organizatorët e seancës pranverore të NATO-s në kryeqytetin e Estonisë për ftesën e “jashtëzakonshme” për pjesëmarrjen në samitin pranveror.

(Autori është nënkryetar i parë i Kuvendit të Republikës së Kosovës)